نقد تابلوی نگهبان شب

شما با نقاشی نگهبان شب (که در بین مردم با این نام شناخته می‌شود) مشهورترین اثر رامبراند وان راین نقاش هلندی آشنا هستید؟ پس با ما باشید با نقد تابلوی نگهبان شب اثر رامبراند وان راین که بدون شک یکی از نابغه‌ترین نقاشان باروک هلند است.

رامبراند وان راین هنرمند پرآوازه باروک هلند در سال (۱۶۶۹_۱۶۰۶ م) است.

نگاه مختصری به سبک باروک

(باروک به معنای مروارید نامنظم است که در اواخر قرن ۱۶ م بوجود آمد و واژه پرتغالی است که در رم ایتالیا شروع شد و خیلی زود در سراسر جهان رواج یافت و در فلاندر و هلند توجه بسیاری را به خود جلب کرد، باروک هنری کاملاً فاخر و تجلی‌گراست که به محسوسات مادی توجه بسیاری دارد)

آثار معروف رامبراند وان راین:

•  یعقوب درحال متبرک کردن پسران یوسف
•  شورای مدیران صنف بزاز
•  بازگشت پسر نافرمان
• و تک چهره‌هایی از خودش است.

اما برترین و پرحاشیه‌ترین اثر او که تا به امروز اهالی هنر را به دور خود جمع کرده است. تابلوی (همراهان کاپیتان فرانس بانینگ کاک و ستوان ویلم وان روتنبرگ) یا به اشتباه عامه مردم (نگهبان شب _  پاسبان شب) و یا عناوین اشتباه امثال این‌هاست که در قرن ۱۸ میلادی مردم به آن داده‌اند.

این اثر آسیب‌های گوناگونی دیده، در سال ۱۹۷۵ معلمی که تازه از کار بی کار شده بود با کارد آشپرخانه شیارهای زیگزاگ بر آن وارد کرد و اثر دچار آسیب شد البته تا حدودی ترمیم شده است و درسال ۱۹۹۰ فردی که از لحاظ روانی اوضاع نابسامانی داشت با اسید به اثر حمله کرد اما گفته می‌شود که نتوانست آسیب چندانی به آن وارد کند، این آسیب‌ها ارزش مالی اثر را کاهش داده است.

اما چه چیزی در تابلوی نگهبان شب هنوز هم چشم‌ها را به خود خیره می‌کند؟

قبل از اینکه بخواهیم نقد تابلوی نگهبان شب را شروع کنیم باید توجه داشت که این اثر فاخر در سال ۱۶۴۲م یعنی دوران طلایی باروک به تصویر درآمده است.

در این اثر اصلاً خبری از شب نیست، بلکه روز است!

و با گذشت زمان و نشست گرد و غبار روی تابلو تصور شب را به اشتباه برای مخاطبان بوجود می‌آورد.

در این اثر ما شاهد ۱۸ فیگور، که هرکدام مشغول به انجام کاری هستند و پرجنب جوش‌اند و در مرکز، حضور کاپیتان فرانس بانینگ و معاونش ویلم وان روتنبرگ هستیم.

بررسی دقیق‌تر به تابلوی نگهبان شب:

کاپیتان شال نخی و شمشیری را به کمر بسته، کلاه، لباسش و عصایی که به دست دارد و قدم بلندی که به سمت جلو برمیدارد گویای نظامی بودن اوست، دهان نیمه باز کاپیتان به گونه‌ای است که قصد دارد چیزی بگوید و بکارگیری دستان باز و خالی او نشانه‌ی تأکید است.

بین کاپیتان و معاون شاهد چهره‌ی دیگری هستیم که به نظرم قابل توجه آمد، او هم با دهان نیمه باز سر خمیده و چشمان مبهوت به کاپیتان می نگرد، و به دستورات او گوش می‌دهد.

و اما ستوان ویلم وان روتنبرگ لباس او، کلاه، پارچه بسته شده به کمر و شمشیر به دست، از نظامی بودن آن خبر می‌رساند، او به سمت کاپیتان چرخیده و به سخنان او گوش می‌دهد اما یک قدم عقب‌تر از کاپیتان است.

در سمت راست اثر، شخصی را می‌بینیم که مشغول طبل زدن است و سگی جلوی او پارس می‌کند.

عجیب‌ترین و حائز اهمیت‌ترین نکته، حضور دختر پیراهن طلایی در سمت چپ اثر است!

دخترک پیراهنی طلایی پوشیده، مرغی را برعکس به کمر بسته، موهای او لخت و طلایی است و لپ‌هایی سرخ دارد.

به نظر می‌رسد این دخترک نمادی از کل گروه است.

دلیل روشنایی و تیرگی بسیار این اثر اجتناب رامبراند از یکنواختی است.

تابلوی نگهبان شب در کجا قرار دارد؟

نقاشی نگهبان شب در موزه امپراتوری آمستردام (Rijksmuseum) نگهداری می‌شود.

در زمان فرانس بانینگ نظامیون از مکان‌های مختلف شهر محافظت می‌کردند و این اثر نشانه از این دارد و فضای شمال هلند، علل الخصوص آمستردام را تداعی می‌کند.

نقاش اسامی فیگورها را در قاب نقاشی نوشته است .

در آن زمان مرسوم بود که هرکسی با توجه به جایگاه و مقامی که دارد مبلغی بپردازد.

گفته می‌شود رامبراند در سال های آخر عمر خود دچار فقر شد و به دنبال آن طراحی هایش دچار دگرگونی هایی شد، در آثارش حس و حال لطیفی را میابیم.

او تا به امروز از نابغه‌ترین و فراموش نشدنی‌ترین هنرمندان باروک هلند است.

یادداشت‌های دیگر از سارنا اسماعیلی را اینجا دنبال کنید.

اگر علاقه‌مند به هنر هستید توصیه می‌کنیم یادداشت‌های هنر را از دست ندهید.

لطفاً به این یادداشت امتیاز بدهید.