بازار بورس

شاید در این اوضاع اقتصادی بد نباشد کمی درباره‌ی بازار بورس و سهام و سرمایه‌گذاری در آن اطلاعاتی داشته باشیم. بورس یا بازار بورس به مکانی (فیزیکی یا مجازی) گفته می‌شود که در آن شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را جهت فروش عرضه کنند. حال خود سهام چیست؟ شرکت‌های بزرگ و بعضاً دولتی که قصد انجام سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های بزرگ در سطح کلان مثل سطح کشوری را دارند، ممکن است برای شروع یا گسترش فعالیت‌های خود به تأمین اعتبار نیاز داشته باشند که از عهده‌ی آن‌ها خارج باشد، به همین جهت برای رفع این نیاز اقدام به فروش سهام شرکت خود می‌کنند. بازار بورس یکی از عوامل تاثیرگذار و تاثیر پذیر از اقتصاد یک کشور است.

سهام چیست؟

سهام به سندی گفته می‌شود که میزان اعتبار مشخصی از سرمایه شرکت را در بر می‌گیرد و هر شخص حتی با خرید یک سهام از یک شرکت به عنوان سهام‌دار یا شریک آن شرکت قلمداد می‌شود و در سود و زیان آن شریک  می‌شود. شرکت‌ها در بازار بورس موظفند که اطلاعات مالی خود را همیشه در اختیار همه سهامداران قرار دهند و در پایان هر سال مالی ترازنامه خود را منتشر و میزان سود یا زیان تخصیص یافته هر سهم را مشخص کنند. ورود و خروج همه‌ی افراد به بازار بورس آزاد است و محدودیتی ندارد.

تفاوت فرابورس با بورس

در کنار بازار بورس، بازار دیگری وجود دارد به نام فرابورس. در تعریف جهانی فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شود. در فرابورس، سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفاً برای جلوگیری از کلاهبرداری‌ها، معامله‌ی شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بازار بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند. البته باید در نظر داشت که فرابورس ایران از شکل فرابورس در دنیا متمایز شده و خود در حد یک بورس فعالیت می‌کند. یعنی فرابورس ایران صرفاً جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت آنلاین معامله می‌شوند.

عرضه اولیه به چه گفته می‌شود؟

نکته قابل توجهی که در بازار سهام یا همان بازار بورس مهم است این است که قیمت مورد معامله سهام بین سهامداران معمولاً با قیمت اسمی هر سهم متفاوت است. هر شرکتی که برای اولین بار در بازار بورس اقدام به فروش سهام می‌کند، قیمت هر سهم خود را به اندازه ارزش اسمی آن می فروشد که به آن عرضه اولیه گفته می‌شود. وقتی که این سهام توسط سهامداران خریداری شد دیگر اشخاص هستند که با هم معامله می‌کنند و می‌توانند سهام خود را بیشتر یا کمتر از مقدار اسمی هر سهم بفروشند.

به طور کلی قیمت فروش سهام هر شرکت یک نرخ تعادلی دارد یعنی به میزان عرضه و تقاضای سهام بستگی دارد. این امر خود به سودآوری وابسته است. اگر یک شرکت سود دهی خوبی داشته باشد ارزش مورد معامله هر سهم ممکن است بسیار بیشتر از ارزش اسمی سهام باشد حتی تا چندین برابر. از طرفی عکس این قضیه نیز صادق است، شرکتی که زیان دِه باشد تقاضای کمی دارد و ممکن است ارزش مورد معامله آن کمتر از مقدار اسمی هر سهم باشد. عوامل دیگری نیز در افزایش یا کاهش قیمت سهام دخیل هستند مانند شرایط اقتصادی، تصور عمومی از سودآوری یا ضرردهی آینده یک شرکت و … . بنابراین سود یا ضرر در بورس در دو حالت است اول اینکه خود شرکت سودآوری داشته باشد تا به ازای سرمایه‌گذاری در خرید سهام آن شرکت سود تعلق بگیرد و راه دیگر خرید و فروش سهام شرکت‌هاست.

“قیمت فروش سهام هر شرکت یک نرخ تعادلی دارد یعنی به میزان عرضه و تقاضای سهام بستگی دارد.”

باید بدانیم که بازار بورس و خرید و فروش سهام، یک بازار سرمایه‌گذاری است. دانستن علم این بازار کمک می‌کند که سرمایه‌گذاری مطمئنی انجام شود. هرچه به زیر و بم این علم بیشتر آگاه باشیم با ریسک خطای کمتری مواجه خواهیم شد. باور غلطی که در جامعه ما رواج دارد این است که به بازار بورس به عنوان شغل دوم یا اینکه سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌ی اضافی نگاه می‌شود. گاهی اوقات لازم است تا لحظه‌ای فعالیت افراد در بورس را رصد کرد تا بتوان به سود خوب رسید. بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید اول باید با علم آن آشنا شوید و دوم اینکه به اندازه کافی وقت برای کار کردن در بورس داشته باشید.

برای خواندن یادداشت‌های دیگر از محمدحسین هراتی اینجا را کلیک کنید.

لطفاً به این یادداشت امتیاز بدهید.