کتاب خداحافظ گاری کوپر اثری از رومن گاری

کتاب خداحافظ گاری کوپر یکی از آثار مهم نویسنده مشهور فرانسوی به نام رومن گاری است و جزو آثار پرفروش کارنامه وی به‌حساب می‌آید. به همین دلیل تصمیم داریم که این کتاب را به شما معرفی کنیم. رومن گاری (Romain Gary) (زاده ۸ مه ۱۹۱۴ – درگذشت ۲ دسامبر ۱۹۸۰) با نام اصلی رومن کاتسِف نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان، خلبان در جنگ جهانی دوم و دیپلمات فرانسوی بود. و هنوز پس از گذشت سال‌ها می‌توان این اثر او را، اثری تازه و به‌روز به شمار آورد.

خلاصه کتاب خداحافظ گاری کوپر:

کتاب خداحافظ گاری کوپر داستان پسری به نام لنی است که برای فرار از خدمت و جنگ ویتنام، از زادگاهش، آمریکا به کوه‌های آلپ در سوییس پناه می‌برد. در کلبه‌ای واقع در آنجا، ما با انسان‌های زیادی از اقشار و ملیت‌های مختلف آشنا می‌شویم که هر کدام از آن‌ها به نوعی از چیزی فرار کرده و به آن ارتفاعات پناه آورده‌اند. اما داستان بیشتر روی زندگی، افکار و عقاید لنی متمرکز است. لنی پسری است آزاد از قید هر گونه تعلق. از هر نوع وابستگی بیزار است و زندگی و عشقش تنها در اسکی روی کوه‌ها خلاصه می‌شود.

لنی شخصیت اول داستان

لنی ابتدا با عزی بن زوی اسکی‌باز اسراییلی که انگلیسی هم بلد نیست دوست می‌شود ولی بعد از سه ماه که عزی انگلیسی یاد می‌گیرد حجاب زبان بینشان شکل می‌گیرد و فاتحه دوستیشان خوانده می‌شود.

عزی آدمی بود پر از عقده‌های روانی. به محض اینکه زبان انگلیسی یاد گرفت شروع کرد به صحبت از نژادپرستی و مسئله سیاهان و مجرمیت آمریکا و بوداپست و از این حرف‌ها. لنی با این جور مسائل روانی کاری نداشت. اصلاٌ توی این خط‌ها نبود.

شخصیت‌های کتاب خداحافظ گاری کوپر

آن بالا در خانه کوهستانی پر است از آدم‌های مختلف که نویسنده در حین معرفی آن‌ها حرف‌ها و کنایه‌های خود را می‌زند و از این طریق همه مظاهر تمدن را هجو می‌کند. سرآمد این اشخاص بگ مورن است. بگ مورن فردی همجنسگرای مریض احوال است که همانطور که در بالا اشاره شد حرف‌های فلسفی خاص خودش را دارد. مثلاً در  جایی خطاب به دوستانش می‌گوید:

“تمدن ما تمدن دست خر پلاستیکی است. تمدنی که همه چیزش مصنوعی و ضد طبیعت است. همه چیز در آن نقش بازی می کند، همه تظاهر می کنند، اتوموبیل، کمونیسم، میهن، مائو، کاسترو، همه این‌ها همان ذکر مصنوعی است.”

در فصل اول هیچ کس و هیچ چیز از تیغ هجو در امان نیست. از آمریکا، فرانسه، سوییس و کوبا گرفته تا عشق و دین و سوسیالیسم و ایدئولوژی‌ها و لنین و کامو و پلیس و سیاستمداران و مردان و زنان و تقریباٌ هر چی و هر کی به ذهن می‌رسد! اگر جنگ ویتنام به سخره گرفته می‌شود همزمان مخالفین آن هم بی‌نصیب نمی‌مانند. البته در میان آن‌ها طبعاً آمریکا در صف اول قرار دارد. در جایی از کتاب خداحافظ گاری کوپر آمریکا به میلیون‌ها اسپرماتوزوئید تشبیه می‌شود و جاهای زیادی به حماقت و البته لنی از این احمق پنداشته شدن ضرر نمی‌بیند! هرچند بالاخره از حفظ این شهرت خسته می‌شود.

گاری کوپر اسطوره‌ی لنی

لنی معتقد است در زیر ارتفاعات، آن پایین، میانِ انبوه جمعیت انسان‌ها، زمین پر از فساد، گناه و غرق در کثافت است. جمعیتی که وقتی میانشان قرار بگیری خواه ناخواه باید با آن‌ها همرنگ شوی. ولی لنی ارتفاعات کوه‌های الپ پوشیده از برف را، دور از سیاهی‌ها می‌بیند، جایی که براستی می‌تواند خودِ واقعی‌اش باشد.

او آمریکای کنونی را دوست ندارد، و تنها یادگاری‌اش از آمریکا، تنها تصورش از امریکایی که دوست می‌دارد، یک تکه عکس از گاری کوپر (اسطوره‌ی او در امریکای قدیم) است. کسی که باغیرت و آزادانه برای مملکتش می‌جنگید و از حق دفاع می‌کرد. اما الان نه خبری از آن گاری کوپر است، نه از آن آمریکای قدیم. پس این چیزیست که مدام در ذهن لنی تکرار می‌شود؛ “خداحافظ آمریکا، “خداحافظ گاری کوپر” .

در طول داستان ما شاهد جدال لنی با خودش بعد از اشنایی با جس هستیم. او که خودش را آزاد از هرنوع وابستگی و اسارت می‌داند، حالا دارد کم کم حس تعلق را می‌چشد و هضم می‌کند. نقطه عطف داستان ورود جسی دختر کنسولگر آمریکاییست که باعث می‌شود افکار لنی عوض شود و مسیر زندگی او را به  کلی تغییر می دهد.

داستان جدا از روایتش، دارای درون مایه‌ی پررنگ و سنگینِ سیاسی است. که گاهی چاشنی طنز هم به آن اضافه می‌شود.

باید اعتراف کنم که گاهی متن برایم خسته کننده می‌شد، و قسمت‌های سنگینِ سیاسی و همینطور تغییرِ زیاد و ناگهانی راوی‌ها روند داستان را کمی کند می‌کرد.‌

این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم چون….

رومن گاری در کتاب خداحافظ گاری کوپر قهرمانی خلق کرده که با نگاه درویش مآبانه به زندگی، خود را از زندگی و متعلقات آن دور می‌بیند. او حتی متوجه عشقی که از راه رسیده نیز نمی‌شود و اهمیت آن را درک نمی کند. در طول خواندن رمان چیزی که بیشتر من را جذب کرد این بود که وقایع و اتفاقات باعث شد که لنی با افکار و عقاید آرمانی خود فاصله بسیاری پیدا کند.

این کتاب برای کسایی که به رمان‌های فلسفی و سیاسی علاقمند هستند می‌تواند جذاب باشد‌‌.

اگر شما هم به رمان و کتاب علاقه‌مندید می‌توانید بیشتر بخوانید.

یادداشت‌های دیگر از زری صیدمحمدی رو اینجا دنبال کنید.

لطفاً به این یادداشت امتیاز بدهید.