پژوهش مسیرروشن پیشرفت
چرا روز ملی پژوهش ؟
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چهارمین هفته آذرماه را با توجه به نامگذاری ۲۵ آذر ماه به نام روز ملی پژوهش از طرف شورای فرهنگ عمومی، به نام هفته پژوهش نام نهاد. در این راستا هر سال مراسم هفته پژوهش با مشارکت بیشتر دستگاه‌های اجرایی کشور برگزار می‌شود. چرا ما باید روزی داشته باشیم با عنوان روز پژوهش ملی ؟ پزوهشگر کیست و چه کارهایی را انجام می‌دهد؟ و پژوهش چه ضرورتی دارد و چرا در کشور ما ضعف پژوهش وجود دارد؟
تقدیر از مقالات برتر، تقدیر از پژوهشگران نمونه، تقدیر از مدیر تحقیق نمونه، تقدیر از پروژه‌های برتر و انتشار کارنامه پژوهشی در هر سال از مهم‌ترین برنامه‌های هفته پژوهش است.
خودکفایی و پژوهش
اندیشیدن، پژوهش و نوآوری، اساسی‌ترین نیاز برای دست‌یابی به پیشرفت، توسعه، رفاه عمومی و استقلال واقعی است. تأکید بر پژوهش و تشویق پژوهشگران و دانشمندان به فعالیت‌های پژوهشی مورد نیاز کشور، یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به خودکفایی است.
پژوهش چیست؟
پژوهش یعنی بررسی و تلاش برای تحقیق و تجربه تا بتوانیم به واقعیت‌های نو و تفسیر درست این واقعیت‌ها دست یابیم و به کارگیری عملی نتیجه‌گیری‌ها و قوانین جدید به پدیده‌های موجود برای دست یافتن به علم بیشتر.
همچنین پژوهش برای استفاده از راهکارهای عملی و فناوری نیز به‌کار می‌رود.
به طور معمول پژوهشگر نتایج پژوهش خود را در مجله‌های علمی ارائه می‌دهد یا در معنایی دیگر پژوهش فرایند رسیدن به راه‌حل‌های قابل اطمینان از طریق گردآوری به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است.
پژوهشگر کیست؟
پژوهشگر، روح پویا و جوینده‌ای است که دائماً در طلب افزایش علم است و با بررسی دقیق و مطالعه در مورد یک نگرانی یا مشکل خاص با استفاده از روش‌های علمی به نتیجه مطلوبی دست پیدا می‌کند.
پژوهش و تولید علم
تولید علم، موجب افزایش دانایی و سپس زمینه‌ساز فن‌آوری و در نتیجه تولید اشتغال و ثروت و در نهایت سبب آسایش، توانایی و امنیت اجتماعی می‌شود.
مهم ترین شاخص تولید علم در پژوهش
امروزه مهم‌ترین شاخص تولید علم در سطح جهان، تعداد مقالات علمی است. معیارهای دیگری چون پژوهش های کاربردی، تعداد کتاب‌های چاپ شده، ثبت اختراعات، مراکز رشد فن آوری، کنفرانس‌ها، مجلات علمی ـ پژوهشی و … نیز در تعیین میزان تولیدات علمی مؤثرند.
ضعف قوای پژوهشی
از مهم‌ترین عوامل ضعف قوای پژوهشی کشور، ضعف در مدیریت سازمان‌ها و نهادهای دولتی و مدیریت مراکز علمی و تحقیقاتی و نیز ناتوانی در جذب افراد متخصص که در خارج از کشور کسب علم داشته و پرورش یافته‌اند است. نبود مدیریت قوی در نهادهایی که عهده‌دار پژوهش هستند، مهم ترین مانع پیشرفت و توسعه در کشورهای جهان سوم از نظر علمی و تحقیقاتی است.
مدیریت علمی در مرکز پژوهشی
مدیریت علمی بدان معنا نیست که ما بهترین دانشمندان را به سطح مدیریت در بخش‌های اساسی منتقل کنیم برای مدیریت علمی در یک مرکز پژوهشی، نیازمند فرد یا افرادی هستیم که افزون بر داشتن بینش قوی از وضعیت کشور، درک درستی از پژوهش و تحقیقات در حال اجرا در جهان کنونی داشته باشند.
فرار پژوهشگرها
فعالیت‌های پژوهشی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور بسیار مهم هستند. حالا سؤال این است که چه عامل یا عواملی سبب شده که کشور ما از نظر فعالیت‌های پژوهشی در سطح پایینی قرار گیرد؟ یکی از این عوامل، در نظر نگرفتن امکانات لازم برای پژوهشگران و نخبگان جامعه است. بنابراین، طبیعی است که این افراد به جایی نقل مکان خواهند کرد تا امکانات و ملزومات لازم برای پژوهش در اختیارشان قرار گیرد.
مسئله مهاجرت نخبگان و فرار مغزها از همین جا سرچشمه می‌گیرد. در این صورت کشور هم دچار خسارت مالی می‌شود؛ زیرا سرمایه‌های هزینه شده سالیان سال را از دست می‌دهد و هم بهره‌گیری از نیروهای انسانی متخصص و پژوهش گر خود را به دیگری واگذار می‌کند. از سوی دیگر ضعف بنیه علمی، تحقیقاتی و آموزشی کشور در نبود نخبگان دو چندان خواهد شد و اساس توسعه زیربنایی اقتصادی، اجتماعی، علمی و فرهنگی را دچار لغزش خواهد کرد.
راه‌های کاهش رکود پژوهش
راه کارهای مناسب برای خروج از رکود پژوهش در کشور چیست؟ در حال حاضر، محدودیت ارتباط بخش‌های صنعت و مراکز علمی، از مشکلات انجام فعالیت‌های پژوهشی در کشور است. به اعتقاد کارشناسان باید ارتباط میان این نهادها تقویت شود تا در انجام طرح‌های تحقیقاتی، علمی و پژوهشی، از توانایی‌ها و امکانات یکدیگر استفاده کنند. بسیاری بر این باورند که برای خروج فعالیت‌های پژوهشی کشور از وضعیت موجود، امر تحقیقات باید به بخش‌های خصوصی واگذار شود تا هزینه‌های مورد نیاز برای کارهای تحقیقاتی تأمین گردد.
هزینه‌های بالای پژوهش
هزینه‌های بالای امور پژوهشی در کشور و دولتی شدن پژوهش، می‌تواند ضربه بزرگی به فعالیت‌های علمی و تحقیقی وارد سازد. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا و در بسیاری از دانشگاه‌های کشورهای صنعتی، از راه انجام کارهای تحقیقاتی، درآمدهای فراوانی به دست می‌آید. ایجاد فضای اعتماد و مشارکت میان اقتصاد و دانشگاه امری مهم در مسیر رونق امور پژوهشی و تحقیقی است؛ چرا که بزرگ‌ترین عامل ضعف پژوهش در کشور وصل نبودن آن به بازار است.
اهمیت پژوهش
پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیازها برای رسیدن به پیشرفت و توسعه همه جانبه یک کشور است و قدرت و استقلال هر کشوری بر پژوهش و تولید علم استوار است. بنابراین نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود و در همین راستا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری روز ۲۵ آذر را روز ملی پژوهش معرفی کرده است. موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه از جمله صنایع، کشاورزی و خدمات به نحوی به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد.
پژوهش ضامن پیشرفت هر کشور
پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می‌آید. بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. ازاین رو یکی از عوامل اساسی پیشرفت در کشورهای توسعه یافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پیشرفت و توسعه، ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعه کشورهای پیشرفته در نتیجه سرمایه‌گذاری در بخش پژوهش است. حجم وسیع پژوهش‌های علمی در کشورهای توسعه یافته صنعتی گویای این واقعیت است.
فرصت تمرکز روی پژوهش
هفته پژوهش و فناوری، هفته‌ای است که فرصت مناسبی برای تمرکز روی ابعاد مختلف امر پژوهش و فناوری را در کشور فراهم می‌آورد تا ضمن اطلاع از روندها و وضعیت موجود در کشور برای آینده، برنامه‌ریزی و اقدامات بهتر و مهم‌تری را در دستور کار خود قرار دهیم.
برگزیدگان حوزه پژوهش
انتخاب و معرفی برگزیدگان حوزه پژوهش و فناوری و تجلیل از آن‌ها و همچنین ایجاد فرصت تعامل بین افراد این حوزه به شیوه‌های مختلف مانند برگزاری نمایشگاه، فن بازار، همایش ملی، مصاحبه‌های مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی و نامگذاری هفته‌ای به نام هفته پژوهش فضایی را در کشور ایجاد می‌کند که علاوه بر ارتقاء جایگاه پژوهش و فناوری، بسترسازی محکمی را برای ادامه راه پژوهش و فناوری که باعث پیشرفت واقعی کشور و ایجاد ثروت، رفاه و امنیت برای مردم است را در ابعاد اجتماعی و فرهنگی فراهم می‌کند.
یادداشت‌های ما در زمینه موفقیت رو اینجا دنبال کنید.
یادداشت‌های دیگر هدیه لطف‌الله زادگان را اینجا دنبال کنید.
“لطفاً به این یادداشت امتیاز دهید.”
