رشته انسان شناسی ؛ مطالعهای عمیق برای شناخت فرهنگها
انسانشناسی عمیقترین رشته دانشگاهی
رشته انسان شناسی چه ویژگیها و مزیتهایی دارد؟ این رشته برای چه افرادی مناسب است و چرا این رشته در دانشگاه تدریس میشود؟ قبل از اینکه به این سؤالها جواب بدم بهتون بگم همیشه در زندگی سعی کنید مسیری را انتخاب کنید که خودتان دوست دارید و برایتان جذاب به نظر میرسد. من بعد از ورود به دانشگاه تصمیم گرفتم که مسیرمو تغییر بدم و رشتهای رو انتخاب کنم که دوست دارم. به همین خاطر میخوم اطلاعاتم در رابطه با رشته انسان شناسی یا آنتروپولوژی را با شما به اشتراک بگذارم.
هدف از خواندن این رشته
روزی که در میانه راه لیسانس تصمیم به تغییر رشته و ورود به علوم اجتماعی گرفتم با هدف مطالعه و شناخت روابط اجتماعی در این مسیر وارد شدم. وقتی متوجه تفاوتهای انسانشناسی با دیگر گرایشهای علوم اجتماعی در ایران شدم، بیش از پیش خوشحال شدم و تلاش کردم که با منطق محوری این رشته همراه شوم.
دانشجویانی که رشته انسان شناسی را انتخاب میکنند علاقهمند به شناخت روابط انسانی و تعمیق در شناخت فرهنگ به عنوان مهمترین موضوع مطالعه در این رشته میشوند. نزدیک شدن به موضوع مطالعه در این رشته اهمیت فراوانی دارد و از همین جهت کسانی به این رشته علاقهمند میشوند که خرده روابطهای فرهنگی و اجتماعی برایشان اولویت داشته باشد. همین نزدیک شدن به جامعه محلی و مطالعات خرد با روشهای کیفی موجب شد که حس تعلق بیشتری به این رشته داشته باشم.
انسانشناسی از قدیمیترین موضوعاتی است که عالمان اجتماعی و فلاسفه به مطالعه آن علاقهمند بودند و اهمیت مطالعه آن در دانشگاه به شناخت بلاواسطه یک فرهنگ و روابط حاکم بین انسانها بدون اولویت دادن به اعتقادات و سوگیریهای مرسوم است. به تعبیری «انسانشناسی علمیترین رشته در علوم انسانی و انسانیترین رشته در علوم است».
در انسانشناسی یا آنتروپولوژی ما یک جامعه محلی را مطالعه میکنیم و به دنبال تعمیم نتایج یک مطالعه نیستیم، اگر الگویی را تشخیص دهیم ویژه یک فضای اجتماعی است و برساختهای ذهنیمان را به جامعه تحمیل نمیکنیم. برای من زمانی که با اتنوگرافی به عنوان روش مطالعه در این رشته آشنا شدم شرایط جذابتر از گذشته شد.
رشته انسان شناسی برای چه کسانی مناسب است؟
تحصیل در این رشته به دلیل رویکردهای اخلاقیای که در آن وجود دارد و مطالعه کیفی و عمیق برای کسانی خوب است که بخواهند با فرهنگ جوامع محلی آشنا شوند و قصدی بر مداخلهگری نداشته باشند. تکنیکهای تسهیلگری که از این فضا شروع شدهاند کمک میکند که جوامع توانمند شوند و بتوانند از توان خود برای توسعه پایدار استفاده کنند.
برانیسلاو مالینوفسکی، رادکلیف براون، کلود لوی استروس، ادوارد تایلر، فریزر، فرانز بوآس، روث بندیکت، گوردون چایلد، لسلی وایت، جولین استوارد، لوئیز مورگان و… از مهمترین چهرههای انسانشناسی یا مردمشناسی در دنیا هستند و در ایران نادر افشار نادری، محمود روحالامینی، اصغر عسکری خانقاه، علی بلوکباشی، جلال ستاری، جلالالدین رفیعفر، ناصر فکوهی و دیگران از مهمترین چهرههای انسانشناسی (آنتروپولوژی) در ایران هستند.
انسان شناسی چه مزیتهایی دارد؟
تحصیل در رشته انسان شناسی کمک میکند که فرد رویکردهای اخلاقیتری به شناخت جامعه خود داشته باشد و با شناخت فرهنگها کمتر به قضاوت افراد از نگره خوب و بد بنشیند. با خواندن این رشته در فضای علوم انسانی نگاه دقیقتری خواهیم داشت و در ایران دانشگاههای محدودی این رشته را برای تحصیل ارائه میکنند که در این میان دانشگاه تهران چنین رشتهای را سالها برای دانشجویان ارائه کرده است، البته در کشورهای اروپایی این رشته بیشتر پیشرفت کرده و دانشگاههای معتبری چنین رشتهای را دارند.
موقعیت شغلی
به لحاظ شغلی در ایران به غیر از موقعیتهای پژوهشی در پژوهشکدهها و دانشگاهها و تدریس دانشگاهی متاسفانه نهادهای عمومی و دولتی عنوان شغل دقیقاً مرتبطی با این رشته ارائه نکردهاند اما با تحصیل آنتروپولوژی میتوان اعتبار اجتماعی ویژهای را کسب کرد که بینش عمیق دانشآموختگان این رشته موجب جذب آنها در جامعه میشود.
با مطالعه سایت انسانشناسی و فرهنگ که به صورت حرفهای به موضوع این رشته میپردازد میتوان اطلاعات دقیقی در مورد این رشته در دانشگاه کسب کرد.
تحصیل در رشته انسان شناسی به دلیل کمبود موقعیتهای متناسب با آن چندان ساده نیست و به کسی توصیه میشود که فضای علمی و انسانی را بپذیرند. تنها بدی تحصیل در این رشته منابع محدود و محدودیتهای ساختاری برای انجام پژوهش در این رشته است. افرادی که این رشته را انتخاب میکنند باید آماده یک مطالعه جذاب و همدلانه با جوامع محلی باشند. انسانشناسان با نزدیک شدن به جامعه، مطالعه خود را انجام میدهند و در برخی از مطالعات حتی بخشی از جامعه هدف مطالعه میشوند. مطالعه عمیق در رشته انسان شناسی با حضور طولانی مدت در میدان تحقیق رخ میدهد، خواندن تجربیات مطالعاتی بزرگان این رشته خالی از لطف نیست.