کار طراح صحنه چیست ؟

شاید شما هم براتون جالب باشه که بدونید کار طراحی صحنه چیست و چه نقش مهمی رو در یه اثر بازی میکنه. طراح صحنه کسی است که به کارگردان کمک میکنه تا بتونه روایت جذاب‌تری از داستانش داشته باشه و یک مجموعه صمعی و بصری برای بیننده آماده میکنه.

خب در این یادداشت می‌خوام در مورد طراح صحنه اطلاعات خلاصه و مفیدی رو براتون بگم و امیدوارم که کمکتون بکنه.

لازمه که بدونید همه‌ی فیلم‌های سینما و همینطور تئاتر به شدت به طراحی صحنه و طراح صحنه وابسته هستن. برای آشنایی بیشتر با طراح صحنه شاید بهتر باشه بگم که هرآنچه که در قاب تصویر سینما می‌بینید و هر آنچه که روی صحنه تئاتر تماشا می‌کنید همه وابسته به طراحی صحنه هستن. پس اگر تا الان به چیزهایی که نگاه می‌کردید دقت نداشتین، از این به بعد سعی کنید با دقت بیشتری هرچیزی رو تماشا کنید.

تاریخچه‌ی طراحی صحنه

در زمان‌های قدیم مردم برای تماشای رویدادهایی در فضایی دایره شکل دور هم جمع می‌شدند. در ابتدا برای زیباتر شدن صحنه از رنگ آمیزی استفاده میشد به صورتی که قسمتی از بدن یا پوست خودشون رو رنگ آمیزی می‌کردن. اما با گذشت زمان پی بردن که تنها کلام کافی نیست برای رساندن بعضی اتفاقات و احساسات، و اینگونه بودکه طراحی صحنه پا به عرصه هنر آن روزگار گذاشت، یعنی قرون وسطی، بله درست خواندید قرون وسطی، از آن زمان طراحی صحنه به وجود آمد که در ابتدا با نمادهای مذهبی و ارابه و پرچم انجام می‌شد، تقریباً مانند کارناوال‌های امروزی.

سپس در دوران رنسانس تلاش‌هایی برای نزدیک کردن فضای نمایش به واقعیت صورت گرفت.

در این زمان مسئله پرسپکتیو مطرح شد که با اجرا بر روی لته‌های چوبی و پارچه‌ای طرح‌های گوناگون زده می‌شد و زمانی که واقع‌گرایی به عرصه تئاتر وارد شد نقاش‌ها که در آن زمان طراح صحنه محسوب می‌شدند به صورت واقعی‌تری صحنه را طراحی می‌کردند. مثلاً برای نمایش اسب واقعاً اسب را وارد صحنه تئاتر می‌کردند.

کم کم با سبک‌های گوناگون اجرا، طراحیهای صحنه هم سبک‌های خاص خود را مطرح کردند و اینگونه بود که سبک‌های جدید امروزی نیز شکل گرفت. برای اینکه متوجه شویم که کار طراح صحنه دقیقاً چیست و چه وظایفی را بر عهده دارد باید با چندین گام آشنا باشه که در ادامه بهشون اشاره کردم.

طراح صحنه امروزی کیست و کارش چیست؟

آشنایی بیشتر با شغل طراح صحنه

اولین گام: خواندن و تحلیل متن

طراح صحنه با خواندن متن و تمرکز بر شخصیت‌های داستان میتونه بر نیازهای بصری فیلم واقف بشه.

مثال: برای القای حس تنهایی در یک سکانس خارجی ‌نمای کوهستان، درخت و جاده بیانگر حس تنهایی هست، یا نشان دادن یک قصر در اولین سکانس میتونه بیانگر شخصیت تجمل‌گرای فرد اصلی باشه و خیلی نمادهای دیگر که در راستای تحلیل فیلم‌های مختلف به اون‌ها اشاره خواهم کرد.

طراحی صحنه تئاتر با سینما کاملاً متفاوت است، برای مثال: در طراحی صحنه تئاتر از خطوط عمودی و افقی و مورب در یک صحنه برای القاء حالات روحی و روانی استفاده میشه (در نمای لانگ شات)

درصورتی که در سینما میشه به جزئیات پرداخت و امکان طراحی گوناگون دریک صحنه وجود داره.

در سینما میشه صحنه کانون اصلی توجه فیلم باشه اما در تئاتر به علت اجرای زنده و جلب توجه هنرپیشه این امکان وجود نداره.

دومین گام: تهیه خلاصه والگو

ساخت الگوی سه بعدی از طرحی که در ذهن دارد که در تئاتر به صورت دستی و با وسایل اولیه انجام می‌شود و در سینما از طراحی کامپیوتری استفاده می‌شود.

سومین گام: بازنگری

طراحی صحنه یک کار گروهی است که باید با نظرات فیلمبردارها و کارگردان انجام شود و در این زمان طراح صحنه باید توانایی تغییر آنی طرح خود را بر اساس نیازهای آن‌ها داشته باشد.

چهارمین گام: کشیدن و طراحی

گاهی سخت‌ترین مرحله طراحی صحنه، کشیدن آن است چون امکان داره چیزی که طراحی میکنه با فضایی که در اختیار داره متفاوت باشه (از لحاظ حجم) و این برای طراح صحنه مثل یک کابوس میمونه. در این مرحله طرح کاملا سیاه و سفید کشیده میشه.

یادداشت‌های ما در حوزه فیلم و سینما را اینجا دنبال کنید.

پنچمین گام: پیش نویس و اجرا

یعنی همسان‌سازی طرح از لحاظ ابعاد و جایگزینی در مکانی که قرار است طرح اجرا شود.

ششمین گام: رنگ آمیزی کامل و اندازه‌گیری الگو

در این مرحله طراحی و رنگ آمیزی با هم انجام می‌شود و به دست مدیر اجرایی سپرده می‌شود، که رنگ‌آمیزی در این مرحله بسیار کمک می‌کند تا جزئیات طرح بیشتر نمایان شود.

هفتمین گام: طراحی نهایی صحنه

در این زمان طراح صحنه کنار کارگردان و فیلمبردار قرار گرفته که با توجه به زوایای دوربین و نگاه کارگردان و توقع حالتی که دارد طراحی نهایی ایجاد می‌شود.

هشتمین گام: تکمیل صحنه

در گام آخر برای آشنایی بیشتر با شغل طراح صحنه باید بگم که طراحی و اجرا به پایان می‌رسد که در طراحی تئاتر باید دو هفته قبل از اجرای نمایش باشد اما در سینما به علت وجود فضاهای باز و یا تغییرات جوی همیشه طراح صحنه باید آماده باشد که بتواند تغییراتی ایجاد کند، کار او زمانی تمام می‎شود که فیلمبرداری تمام شده باشد.

برای خواندن یادداشت‌های دیگر در زمینه هنر بر روی لینک کلیک کنید.  

یادداشت‌های دیگر از فرزانه افشاری را اینجا بخوانید.

“لطفاً به این یادداشت امتیاز دهید”