عزت نفس چیست ؟
اول از همه به این پرسش پاسخ بدیم که “عزت نفس چیست ؟” عزت نفس جزو نیازهای اساسی و ذاتی هر انسانه. یک نیاز پایه و اساسی که نبودش باعث بوجود اومدن احساسات منفی و افسردگی و اضطراب میشه و با اعتماد به نفس تفاوت داره. اگر شما هم جزو افرادی هستید که از نداشتن عزت نفس رنج میبرید و زندگیتون رو مختل کرده خواندن این مقاله میتونه به شما کمک کنه و راه حلهای مناسبی رو در اختیارتون بزاره. فراموش نکنید که همه ما انسانها برای داشتن یک زندگی خوب به آن نیاز داریم.
تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس
حالا قبل از هرچیز بیاین براتون یه توضیح کلی بدم که تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس در واقع چیه. خب اعتماد به نفس همونطور که از اسمش معلومه از اعتماد ما به خودمون نشأت میگیره. یعنی وقتی کاری رو به خوبی انجام میدیم و یا تعریفی میشنویم و یا به موفقیتی میرسیم اعتمادمون به خودمون بالاتر میره. اعتماد به نفس در واقع مربوط به موفقیتها و احساساتیه که از بیرون دریافت میکنیم. اما حالا بیایم ببینیم که عزت نفس چیست ؟ عزت نفس در واقع یه مسأله درونیه. یعنی اینکه ما عمیقاً راجع به خودمون چی فکر میکنیم. با ارزشیم؟ کافی هستیم؟ یا اصلا دوست داشتنی هستیم؟
آدمها فکر میکنن وقتی حرف از عزت نفس و ارزش به خود میشه اگر یه لیست بلند بالا از تواناییها و مدرکها یا دستاوردهاشون ارائه بدن روند مثبتی رو پیش گرفتن. درحالی که عزت نفس یه مسعله مهم درونی و رفتاریه. یعنی ممکنه ما کلی موفقیت کسب کرده باشیم اما باز هم از خودمون راضی نباشیم و احساس کافی بودن برای افراد نزدیک زندگیمون نکنیم.
عزت نفس تو مسائل شخصیتری از زندگیمون تأثیر داره. تو رابطههای عاطفی با اطرافیانمون. با همسرمون، دوستانمون، خانوادمون و حتی روند پیشرفت تو خواستهها و کارمون.
عزت نفس واقعی چیست و چطور آن را تشخیص دهیم؟
عزت نفس یک مرحله اولیه است. بذارید یه مثال بامزه براتون بزنم.
عزت نفس مثل جوراب تو هوای برفی میمونه! و اعتماد به نفس مثل بوت زمستونی! شاید شما بدون جوراب پشمی بتونین چکمههاتون رو بپوشید و ظاهراً خوب توی برف راه برید، اما این فقط شمایید که احساس سرما و یخ زدگی و اذییت شدن رو حس میکنید نه دیگران، هرچقدر هم که یه مسیری رو طی کرده باشید. اما اگر همراه جوراب پشمیتون چکمههاتون رو هم بپوشید قطعاً مسافت بیشتری رو توی برف طی میکنید و احساس راحتی هم دارید.
پس تفاوتش رو متوجه شدین. و الان میدونین که وجود این دوتا باهم خیلی بهتره و چقدر مهمه! حالا بیاین ببینیم اونایی که عزت نفس پایینی دارن چه شکلیان؟
عزت نفس پایین چیست و چه نشانههایی دارد؟
همه ما میدونیم که عزت نفس (که گاهی اوقات به عنوان حرمت نفس یا احترام به خود از اون یاد میشه) میتونه بخش مهمی از موفقیت و زندگی باشه. عزت به نفس بسیار کم میتونه باعث بشه افراد احساس شکست یا افسردگی کنند. همچنین باعث میشه افراد به سمت انتخابهای بد سوق پیدا کنن و یا به روابط مخرب سقوط کنن و یا حتی از تمام توان خودشون تو مسائل استفاده نکن.
افراد با عزت نفس پایین عموماً این ویژگیها رو دارن:
![عزت نفس]()
برای همهچیز معذرتخواهی میکنن- از نظرشون همهچیز تو زندگی به شانس بستگی داره، برای همین خودشون رو فرد بدشانسی میدونن
- عموما چیزهایی میخرن که واقعا به اونها نیازی ندارن
- خودشون رو اغلب پنهان میکنن
- از کسی متنفرن اما او را به تمام مهمانیهاشون دعوت میکنن
- بسیار انتقادگرایانه نسبت به خودشون فکر و عمل میکنن
- خصوصیات مثبت خودشون رو همواره نادیده میگیرن
- خودشون رو به گونهای قضاوت میکنن که انگار از دیگران همیشه در مرحلهی پایینتری قرار دارن
- مدام از کلمات منفی مثل احمق، چاق، زشت و…. برای توصیف خودشون استفاده میکنن
- همیشه در حال سرزنش خودشون هستند، حتی برای چیزهایی مثل رفتار دیگران که کنترلی براش ندارن
- حرف افرادی که از اونها تعریف میکنن رو عمیقاً باور نمیکنن
- همیشه دیدگاه منفی نسبت به خودشون دارن
- در موقعیتهای اجتماعی عموماً دچار کمبود اعتماد به نفس میشن
- در برابر ابراز نیازهاشون ناتوانن
- همیشه رو نقاط ضعفشون تمرکز دارن
- احساس شرم و اضطراب زیادی دارن
- تأثیر پذیری زیاد از بازخوردها و نظرات منفی دیگران درباره خودشون دارن
- ترس شدیدی از شکست دارن
برای همهچیز معذرتخواهی میکنناسم دیگر عزت نفس، حرمت نفس است
حالا این افراد تو موقعیتهای اجتماعی چطورن؟:
- تو روابطشون دچار مشکل میشن. چرا که رفتارهای غیرمنطقی شریکشون را تحمل میکنن تنها به این دلیل که معتقدن نیاز دارن با این کار عشق، محبت و دوستی کسب کنن.
- از تلاش کردن میترسن چرا که به تواناییهای خود شک دارند. پس از چالشها فرار میکنند به همین دلیلِ که این گونه افراد فرصتهای زیادی را از دست میدهن.
- از اونجا که افراد با عزت نفس پایین به دنبال کمالگرایی هستن، یا کاری را شروع نمیکنن یا در صورت شروع برای به انجام رسوندن اون، خودشون رو به شدت تحت فشار قرار میدن.
- افراد با عزت نفس پایین چون از قضاوت منفی دیگران میترسن، در نتیجه از فعالیتهای گروهی مثل ورزش یا رویدادهای اجتماعی دوری میکنن. چرا که وقتی در جمع قرار میگیرن دچار استرس میشن و دنبال علائمی مبنی بر دوست داشتنی نبودن از سمت دیگران میگردن.
- این افراد چون حتی قبل از شروع ناامید هستند در نتیجه انعطاف پذیری کمی نسبت به مسائل دارند و در مقابله با یک رویداد چالش برانگیز زندگی، ضعیف عمل میکنند.
- این افراد از خود مراقبت نمیکنن، یا از خود غافلاند یا برعکس به خود آسیب میرسونن مثل مصرف کردن بیرویه الکل و یا مواد مخدر و افیونی.
همینطور این افراد درگیر مشکلات دیگهای هم هستن. مثل اختلال خودشیفتگی، اختلال خورد و خوراک، اعتیاد و …
دلایل عزت نفس پایین
تمام این ویژگیهای رفتاری و این افکار از کودکی ما و اتفاقات بد اون دوران نشأت میگیره و عزت نفس پایین بر میگرده به دوران کودکی و رفتاری که والدینمون با ما داشتن. یعنی:
تجربیات دوران کودکی و بازخوردی که از اطرافیان خود میگرفتیم، نظری که والدین و سایر نزدیکانمون درباره ما داشتن به مرور تبدیل به باور ما درباره خودمون میشده و پایههای حرمت نفس ما رو شکل میداده.
بطور کلی دلایل اصلی عزت نفس پایین به غیر از مبحث ژنتیک که تو تمام اختلالات روانی ما نقش داره به دلایل زیر هم هست:
![اعتماد به نفس داشتن کلید انسان های موفق است]()
داشتن والدین سهل انگار و بی توجه- ضربه و آسیب روحی بعد از یک اتفاق بد (سوء استفاده، تجاوز، از دست دادن و …)
- داشتن والدین یا سرپرستان بشدت منتقد و کمال گرا
- در مدرسه عملکرد ضعیفی داشتن و سرزنش شدن
- تنبیه بدنی شدن در کودکی
- برخورد مدام نامناسب از سمت اطرافیان مثل پدر و مادر و اعضای دیگر نزدیک مثل فامیل
- مشکلات جسمی و ناتوانیهای جسمی و معلولیت در کودکی
داشتن والدین سهل انگار و بی توجهحالا برای ازبین بردن این حال باید چیکار کرد؟ چطوری میشه حلش کرد؟
چگونه عزت نفس پایین خود را درمان کنیم؟
اولین کار همونطور که قبلاً گفتم مراجعه به روانشناس و یک درمانگر حرفهای تا علت آن ریشهیابی بشه و اتفاقات بدی که باعثش شده را در ما حل کنه و به مرحله پذیرش برسونه .
اما در کنارش شما هم باید به خودتون کمک کنید؛
برای از بین بردن عزت نفس پایین با خودتون به گونهای مثبت صحبت کنین، مثل یک دوست، یک حامی. با خودتون مهربون باشید و به خودتون سخت نگیرید. خودتون رو وقتی اشتباهی میکنید، ببخشید و ویژگیهای مثبتتون رو نادیده نگیرید.
هر زمان با خودتون به صورت انتقادگرایانه صحبت کردین یک لحظه مکث کنین و تمام ویژگیهای خوبتون رو به خودتون یادآور بشید. میتونید نظر دوستانتون رو در مورد خودتون بپرسید. مطمئن باشید حرفهایی مثبتتر از اونچه فکرش رو میکنید خواهید شنید.
برای از بین بردن عزت نفس پایین دست از مقایسه خودتون با دیگران بردارید. بپذیرید هرکس زندگی خودش رو داره و به تنهایی ارزشمنده. خودتون رو همونطور که هستید بپذیرید. و برای بهتر شدن هم تلاش کنید.
نگرانی در مورد آینده نداشته باشید. چراکه هیچکس کنترلی برروی اون نداره. رو زمان حال تمرکزکنید.
ورزش کنید. این میتونه اولین قدم به نشونه اینکه شما خودتون رو دوست دارید باشه.
برای از بین بردن عزت نفس پایین دست از مقایسه خودتون با دیگران بردارید.
قاطع باشید – نیازها، خواستهها، احساسات، اعتقادات و عقاید خودتون رو با روشی مستقیم و صادقانه به دیگران بگید.
باورهای منفیای رو که نسبت به خودتون دارید، شناسایی کنین و اونها را به چالش بکشید.
۱۰ نقطه قوت و ۱۰ نقطه ضعف خودتون رو یادداشت کنید. این موضوع به شما کمک میکند تا برداشتی صادقانه و واقع بینانه از خودتون داشته باشید.
به فعالیتهای مورد علاقهتون بپردازین و ۳۰ دقیقه در روز رو به خودتون اختصاص بدین، فهرستی از علایقتون تهیه کنین و با توجه به امکاناتی که در اختیارتون دارید زمانی رو برای انجام دادنشون در نظر بگیرین.
لطفاً کمال گرا نباشید
دست از کمالگرایی بکشید و خودتون رو بهخاطر اشتباهاتتون ببخشید. هیچکس تو همهچیز خوب یا بد مطلق نیست. انجام کارهایی که ممکنه باعث پشیمونیتون بشه، به این معنا نیست که شما فردی تنفربرانگیز هستین. همچنینکه انجام کارهای خوب، شما رو به فردی فوقالعاده تبدیل نمیکند.
استفاده از شبکههای اجتماعی رو تا حد ممکن کم کنید و زمان بیشتری رو برای تجربه کردن دنیای واقعی اطرافتون صرف کنید.
اگر افراد سمیای (که بعداً راجع بهش مفصل میگم براتون) رو میشناسید که بودن با اونها حالتون رو میگیره و باعث میشه حس بدی پیدا کنید، سعی کنید زمان کمتری رو در کنارشون باشید یا حتی بهشون بگید که دربارهی حرفها یا رفتارهاشون چه احساسی دارید. به دنبال روابطی باشید که در اونها طرف مقابلتون، فرد مثبتاندیشی باشه و شما رو تحسین و تشویق کنه.
و در آخر صبور باشید. بالا بردن عزت نفس فرآیندی مستمر و پیوسته است و هیچ گاه به پایان نمیرسه، پس همینطور به رشد و حرکت خودتون ادامه بدید، صبوری پیشه کنید و در این راه پشتکار داشته باشید، گاهی که از این مسیر خارج میشید، دوباره از اول شروع کنید و با قدرت بیشتری به حرکت ادامه بدید، خودتون رو شایسته زندگی شاد بدونید و در نظر داشته باشین که هر چقدر بیشتر برای خودتون ارزش قائل بشید دیگران هم برای شما ارزش بیشتری قائل میشن!.
تمام این فعالیتها را روزانه انجام بدید و به خودتون فرصت بدید تا به عادت روزانه شما تبدیل بشه. با انجام تمام این تمرینها بصورت مداوم به عزت نفس سالم و مثبت میرسید.
استفاده از شبکههای اجتماعی رو تا حد ممکن کم کنید و زمان بیشتری رو برای تجربه کردن دنیای واقعی اطرافتون صرف کنید.
عزت نفس بالا چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
عزت نفس بالا و مثبت یعنی:
![اعتماد به نفس داشتن کلید انسان های موفق است]()
دوست داشتن خودتون به عنوان یک فرد کامل و دونستن اینکه منحصر به فردید.- اعتماد کردن به خودتون و افکارتون و به اونچه که به نظر شما درسته
- براتون مهم نباشه دیگران چه فکری راجع بهتون میکنن
- مراقبت از خودتون و مراقبت از نیازهای خودتون به جای اینکه همش بخواید دیگران رو خوشحال کنید
- با خودتون با عزت و احترام رفتار کنید و مرز های سالم با افراد دیگه داشته باشید
- قاطع باشید و برای خودتون صحبت کنید و با جرأت چیزهایی که نمیخواید انجام بدید رو اعلام کنید.
- بدون نیاز به مقایسه خودتون با دیگران روی زندگی خودتون متمرکز بشید
- قادر باشید که موفقیت دیگران رو بشناسید و تشویقشون کنید.
- به موفقیت دیگران و دستاورد هاشون حسادت نمیکنید.
- با تنهایی وقت گذروندن مشکلی نداشته باشید.
- به جای سرزنش دیگران مسئولیت اشتباه خودتون رو بپذیرید.
- برای تغییر چیزی که در زندگیتون دوست ندارید و تغییر اون چیزهایی که قابل تغیره آماده باشید.
- با جسارت نظر بدید و برای علایق و سلایق خودتون ارزش قاعل باشید.
- معتقد باشید که شما لایق بهترین چیز هایی هستید که در زندگی وجود داره. مثل : سلامتی ، عشق و محبت ، ثروت و موفقیت حرفه ای در شغل و تحصیل..
دوست داشتن خودتون به عنوان یک فرد کامل و دونستن اینکه منحصر به فردید.کلام آخر
در آخر این رو بدونید که ما تنها یک بار به این دنیا میآییم. تنها یک بار فرصت داریم کودک باشیم، جوانی رو تجربه کنیم و به میانسالی و پیری برسیم. پس باید سعی کنیم با استفاده از تلاش فردی و استفاده از منبعهای آگاه و علمی از هر مقطع سنی خودمون نهایت لذت و بهره رو ببریم. عزت نفس داشتن هم یکی از مهمترین ابزارهای ما تو راه رسیدن به زندگی سعادتمند و سالمه. جدی گرفتن این موضوع مهم باعث میشه که همیشه حواسمون به رفتار و گفتارمون باشه و تو ارتباطات فردی و اجتماعی خودمون به دستاوردهای مثبت و رضایت بخش برسیم. همهی ما ارزشمندیم و لایق بهترین اتفاقات. پس در جهت خوب و مهربان بودن با خودتون و دیگران تمام تلاشتونو بکنید.
یادداشتهای دیگر از حنانه درویشی را در این صفحه دنبال کنید.
اگر علاقمند به یادداشتهای ما در زمینه بهداشت هستید از اینجا میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید.
“لطفاً به این یادداشت امتیاز دهید.”
